NEDERLAND, KIES VOOR HET DAK!
Koelere steden, energieopwekking en een gezonde leefomgeving
Op 29 oktober 2025 gaan we naar de stembus en kiezen we welke koers ons land gaat varen. In aanloop naar deze verkiezingen bieden de partners van het Nationaal Dakenplan hun 10 puntenprogramma ‘Nederland, kies voor het dak!’ aan, om hiermee programmaschrijvers van diverse politieke partijen te inspireren om het dak een plek in hun verkiezingsprogramma’s te geven. Want voor veel maatschappelijke vraagstukken ligt een deel van de oplossing op het dak!
Daken bieden extra ruimte
Nederland is een klein, dichtbevolkt land waar de druk op de ruimte toeneemt. Daken bieden een heel nieuw (dak)landschap om te ontwikkelen. Op de Nederlandse daken is nog plek in overvloed. Hoe richten we de beschikbare 1300 km2 aan beschikbare schuine en platte daken zo in dat we daar als samenleving het meeste profijt van hebben? [1]
Slim combineren op het dak
We kunnen het ons niet permitteren om het daklandschap niet te benutten. Energieproductie, wateropvang, natuur of extra sociale ruimte: op het dak kan het allemaal! Door deze functies op het dak te combineren, boek je zelfs dubbele winst op dezelfde ruimte. Zo wek je op een groen-geel dak duurzame energie op terwijl je de biodiversiteit versterkt; maakt een blauw-groen dak de bebouwde omgeving klimaatbestendiger én zorgt het voor verkoeling van het gebouw en de stad; een gebruiksdak met opbouw zorgt voor sociale cohesie én extra woonruimte. Meer over de verschillende dakkleuren en hun functies lees je hier.
Op weg naar een toekomstbestendig dakenlandschap
Stichting Nationaal Dakenplan is een collectief van bedrijven, onderwijsinstellingen, koepelorganisaties en overheden die het potentieel van het dak beter willen benutten. Wij geloven dat we de slag om de ruimte winnen op het dak. In de afgelopen jaren heeft het collectief bewezen dat het kan, nu is het zaak om dit overal in Nederland te normaliseren. [2] Zie hier voor een overzicht v an de meer dan 50 publiek-private partners van NDP.
Koelere steden, energieopwekking en een gezonde leefomgeving
1. Nederland pakt de wooncrisis aan op het dak
Nieuwe woningen plaatsen we het snelst óp de stad. Nederland zet voor de woningbouw in op binnenstedelijke gebieden, het dak biedt hiervoor de benodigde ruimte. Gebruikmaken van gebouwen die er al zijn, is toekomstbestendig en zorgt ervoor dat we sneller, goedkoper én duurzamer doorbouwen. Bovendien creëert optoppen meerwaarde voor de verduurzaming van de gebouwde omgeving. Slim combineren doen we door optoppen hand in hand te laten gaan met extra groen en het opwekken van duurzame energie. Zo breng je meer groen in de stad, zonder meteen extra ruimte op het maaiveld in te nemen. [3].
2. Nederland wekt op het dak betaalbare én lokale energie op
Duurzame, groene energie wekken we lokaal op. Energieproductie met zonnepanelen, zonneboilers en warmtepompen doen we op het (goed geïsoleerde) dak. Dit sluit aan bij de inzet van de Regionale Energie Strategie (RES) regio’s, die in toenemende mate focussen op het realiseren van de doelen via zon op daken. Bijkomend voordeel is dat blauw-groene dakomgevingen de bebouwde omgeving op natuurlijke wijze koelen. Slim combineren kan op het dak door energiebesparing en -opwekking te combineren met vergroening en waterretentie. Die gecombineerde systemen functioneren beter met elkaar dan apart én lossen meerdere maatschappelijke vraagstukken tegelijk op.[4]
3. Nederland vergroot de sociale cohesie op het dak
Op het dak creëer je nieuwe ontmoetingsplekken. Maak daken toegankelijk voor bewoners en omwonenden – bijvoorbeeld met daktuinen, speelplekken of gezamenlijke terrassen, zo ga je vereenzaming tegen. Op het dak wordt het contact tussen buurtgenoten bevorderd. Zo spelen daken een waardevolle rol bij het vergroten van gemeenschapsgevoel. Slim combineren doe je door gebruiksdaken ook groen in te richten. Mensen die omringd worden door groen voelen zich lichamelijk en mentaal beter.
4. Nederland lost klimaatproblemen op met het dak
Op het dak ligt de ruimte om klimaatdoelen praktisch vorm te geven. Denk daarbij aan: verkoeling en voorkomen van hittestress, kWh opwek schone energie, realiseren van woningen, groenoppervlakte in steden en indicatoren voor brede welvaart. Er liggen zowel kansen voor klimaatmigitatie ((na)isoleren & duurzame energieopwek) als voor klimaatadaptatie (vergroenen, toevoegen biodiversiteit en regenwater bergen). Slim combineren doen we door met mix van functies meerdere maatschappelijke opgaven tegelijkertijd op te lossen zonder dat we er kostbare ruimte op het maaiveld voor inleveren.
5. Nederland kiest voor gezond voedsel, verbouwd op het dak
Daken bieden volop ruimte om lokaal en duurzaam voedsel te verbouwen. Door op daken moestuinen of kassen aan te leggen, produceren we verse groenten, fruit en kruiden direct in de stad. Dit verkort de voedselketen, vermindert transport en CO₂-uitstoot en bevordert een gezonde levensstijl. Slim combineren doe je door stadslandbouw in te zetten om educatieve en sociale plekken te scheppen waar mensen samenwerken aan een groenere, gezondere leefomgeving.
6. Nederland kiest voor extra natuur op het dak
In de verdichtende steden bieden daken de ruimte om stadsnatuur toe te voegen. Zo versterk je de biodiversiteit, verbeter je de luchtkwaliteit en verminder je hittestress. Biodiverse groene daken maken steden klimaatbestendiger én verhogen de waarde van het ondergelegen vastgoed. Slim combineren doe je door op vergroende daken ook aan waterretentie te doen. Door sponswerking op het dak creëren we een klimaatbestendige leefomgeving en ontlasten we gemeentelijke rioleringssystemen. [5]
7. Nederland kiest voor een gezonder leven op het dak
Door het creëren van sport- en ontmoetingsplekken dragen daken bij aan de verlaging van de druk op de gezondheidszorg. Nederland vergrijst snel; eenzaamheid is een groeiend probleem en steeds meer mensen kampen met overgewicht. Op de daken kunnen mensen laagdrempelig en dicht bij huis bewegen en elkaar ontmoeten. Zo maak je efficiënt gebruik van de beschikbare ruimte én zet je het dak in voor preventie en een gezondere levensstijl. Slim combineren doe je door deze sport- en recreatiedaken te combineren met een groen dak. Zo draagt het gebruiksdak ook nog bij aan verkoeling in de bebouwde omgeving.
8. Nederland geeft innovaties de ruimte op het dak
Nederlandse ondernemers zijn koplopers op het gebied van innovatieve oplossingen op het dak. Zoals waterbergende dakmodules of lichtgewicht zonne-installaties. Op het dak liggen nog talloze economische kansen om te verzilveren en te exporteren. Zo pakken mkb-bedrijven hun rol in de energietransitie en blijven de economische voordelen lokaal. Slim combineren gaat hier vanzelf omdat dak-innovaties maatschappelijke issues aanpakken én economische kansen bieden.
9. Nederland biedt vakmensen arbeidskansen op het dak
Voor een toekomstbestendig Nederland moeten we de ruimte op de daken multifunctioneel inzetten. Dat betekent dat er steeds meer installateurs, bouwers, dakdekkers en hoveniers nodig zijn die multifunctionele daken kunnen ontwerpen, aanleggen en onderhouden. Zo creëren multifunctionele daken nieuwe kansen op de arbeidsmarkt. Slim combineren gaat hier vanzelf omdat we op het dak extra banen creëren en ondernemers en vakmensen de kans krijgen een rol te spelen in de energietransitie door op het dak groene, economische kansen te verzilveren.
10. Nederland werkt op circulaire wijze aan de opgaven op het dak
Het inrichten van nieuw dakoppervlak vraagt om nieuwe ontwikkelingen die mogelijk zijn met lokale productieketens. Door aan de voorkant goed na te denken over circulaire inrichtingsprincipes, leidt de uitvoering van nu niet tot afwenteling in de toekomst. Slim combineren doen we door lokale, circulaire en duurzame productieketens te stimuleren en zo de lokale economie een boost te geven, terwijl we aan maatschappelijke doelen werken.
De partners van Stichting Nationaal Dakenplan dagen u uit de kansen op het dak te signaleren en deze te agenderen in uw verkiezingsprogramma voor de Tweede Kamerverkiezingen op 29 oktober 2025. We kunnen het ons niet permitteren het daklandschap onbenut te laten. Door functies op het dak slim te combineren, boeken we op dezelfde ruimte dubbele maatschappelijke winst. Onderstaand treft u enkele voorbeeldteksten om op te nemen in uw verkiezingsprogramma.
VOORBEELDTEKSTEN VOOR VERKIEZINGSPROGRAMMA’S
· Daken bieden ruimte voor praktische oplossingen voor grote maatschappelijke opgaven.
· Multifunctionele daken bieden kansen voor sociale, gezondheidsmatige, klimatologische en economische vooruitgang. We stimuleren de combinatie van o.a. wonen, energie, water en groen, met aandacht voor gelijke kansen en duurzaamheid. Door gerichte investeringen en samenwerking creëren we multifunctionele daken die bijdragen aan minder hittestress, betaalbare woningen, schone energie, waterbeheer en biodiversiteit. We zetten in op innovatieve oplossingen die de leefbaarheid verbeteren en de sociale cohesie versterken.
· Multifunctionele daken bieden een unieke kans om sociale en klimatologische doelen hand in hand te laten gaan. Door gerichte investeringen en samenwerking creëren we multifunctionele daken die bijdragen aan betaalbare woningen (optoppen), verkoeling, groene energie voor iedereen, slim waterbeheer en meer natuur in de stad. Uitgangspunt is om dit te combineren, in plaats van ze los van elkaar te ontwikkelen. We zetten in op collectieve oplossingen en stimuleren projecten die de leefbaarheid verbeteren en de sociale cohesie versterken.
· Synergie leidt tot meervoudige waardecreatie. Daken, met hun 'kleurcode' aan mogelijkheden, bieden een efficiënte oplossing voor de ruimtedruk. We stimuleren innovatieve combinaties van wonen, energie, water en groen. Optoppen, zonnepanelen, waterberging en groendaken: alles kan.
· Multifunctionele daken bieden concrete mogelijkheden om onze verantwoordelijkheid te nemen. Door het combineren van wonen (optoppen), energie, water en groen, creëren we duurzame oplossingen die de leefbaarheid ten goede komen. We zetten in op samenwerking tussen burgers, bedrijven en overheid.
· Onze daken vertegenwoordigen een onontgonnen potentieel, met een rijk palet aan mogelijkheden. Laten we beginnen om 1300 km2 aan oppervlakte slim in te richten. Door beproefde oplossingen te combineren, creëren we duurzame meerwaarde voor de lange termijn.
· Wij geloven in het behouden van wat goed is en het verstandig omarmen van innovatie. Multifunctionele daken bieden een praktische manier om onze steden te versterken. Door de kracht van verschillende 'dakkleuren' te combineren: groen voor natuurbehoud, blauw voor waterbeheer, geel voor energiezekerheid en rood voor gemeenschapsruimte, creëren we robuuste en duurzame oplossingen. We ondersteunen initiatieven die de leefbaarheid verbeteren en bijdragen aan een efficiënt gebruik van bestaande ruimte
· Wij zien in multifunctionele daken een cruciale schakel in de transitie naar een groene en toekomstbestendige samenleving. Door de kracht van alle 'dakkleuren' te omarmen – uitgestrekte groene daken voor biodiversiteit en verkoeling, blauwe daken voor waterretentie en -hergebruik, gele daken voor hernieuwbare energie en rode daken voor sociale verbinding en stadslandbouw – creëren we veerkrachtige en leefbare steden. We zetten in op ambitieuze doelstellingen, stimuleren innovatieve projecten en faciliteren samenwerking met burgers en bedrijven om dit potentieel volledig te benutten. Onze daken worden levende ecosystemen, energiehubs en sociale ontmoetingsplekken, in dienst van een gezonde leefomgeving en sterke gemeenschappen.
· Multifunctionele daken bieden een unieke kans om onze leefomgeving sterker en onafhankelijker te maken. Door de slimme combinatie van 'dakkleuren': groen voor een gezonde leefomgeving, blauw voor ons waterbeheer, geel voor onze eigen energievoorziening en rood als plek voor ontmoeting en saamhorigheid
· De daken van ónze steden, een verborgen goudmijn voor ons allemaal!!
· Stel u voor: groenere buurten door daken met lagere energiekosten door zonnepanelen op uw dak (geel!), minder wateroverlast (blauw!) en misschien zelfs een gemeenschappelijke daktuin (rood!) waar u uw buren op het dak ontmoet en waar uw kinderen veilig kunnen spelen.
· Daken zijn van ons allemaal en moeten in dienst staan van de gemeenschap en de planeet. Groene daken voor vergroening van onze leefomgeving, blauwe daken voor collectief waterbeheer, gele daken voor energie in gemeenschappelijke handen.
· Onze daken, die braak liggen terwijl het landgebruik in Nederland onder druk staat, bieden een kans om onafhankelijker en sterker te worden. Dit kunnen we doen door ze slim in te zetten, met groene daken als bolwerken van onze eigen natuur, gele daken voor onze eigen energievoorziening, blauwe daken om ons water zelf te beheren en rode daken als plekken van ontmoeting en saamhorigheid.
NDP-Nederland kies voor het dak!.pdf NDP-Voorbeeldteksten verkiezingsprogramma's.pdf
[1] Ter illustratie: dit is qua omvang meer dan de totale oppervlakte van de gemeenten Rotterdam, Amsterdam, Utrecht, Den Haag, Groningen, Eindhoven, Maastricht, Middelburg en Enschede samen. De meeste daken liggen ook nog eens op de plek waar de druk op de ruimte en de behoefte aan oplossingen het grootst is: onze dichtbebouwde binnensteden.
[2] Zoals u in dit puntenprogramma leest, leent het multifunctionele dak zich uitsteken voor slimme combinaties. Dit sluit direct aan op een van de kernprincipes van de Nationale Omgevingsvisie (NOVI) en de nieuwe Nota Ruimte; combineren boven enkelvoudig. Dit principe benadrukt dat functies in de leefomgeving zoveel mogelijk gecombineerd moeten worden, in plaats van ze los van elkaar te ontwikkelen.
[3] Het onderzoek ‘Superrrrdam! - penthouses for the people’ (2022) komt tot een potentie van 59.000 woningen op daken in Rotterdam alleen.
[4] Dit komt overeen met de RES-ambitie zon op dak.
[5] Zo koppel je de daken aan de ambitie voor meer stedelijk groen/ natuurherstelverordening.
